Το τέλος είναι μια συνθήκη που υπάρχει καθημερινά στη ζωή των ανθρώπων.

Όταν ακούγεται η λέξη τέλος προξενείται μια παύση των πάντων. Τα συναισθήματα παγώνουν και ο χρόνος σταματάει, μέχρι το μυαλό και η καρδιά να ερμηνεύσουν. Έπειτα αρχίζει να μετράει πάλι ο χρόνος. Συνήθως οι άνθρωποι όταν ακούν τη λέξη τέλος λυπούνται. Και εγώ λυπάμαι. Έμαθα όμως να ρίχνω πίσω μου τη λύπη και να χαμογελάω ακόμα και στα πιο επίπονα, ακόμα και σε εκείνα που ραγίζουν την καρδιά, ακόμα και όταν το τέλος είναι μη αναστρέψιμο.

Έχεις παλέψει ποτέ με μη αναστρέψιμο τέλος; Ο πνευματικός μου λέει κάνε υπακοή και άφησέ το να εξελιχθεί..Ασφαλώς είναι οξύμωρο τα μάτια να τρέχουν δάκρυα λύπης και το πρόσωπο να χαμογελάει. Η εξήγηση αυτού είναι πως αυτός που πονάει, αποδέχεται το τέλος με ανδρεία.. Και το χαμόγελο αποτελεί ένα στήριγμα στη μάχη με το τέλος. 

Η πύλη για την ελληνική γλώσσα www.greek-language.gr, που μελετήσαμε στο πανεπιστήμιο, για τη λέξη τέλος δίνει αρκετές σημασίες όπως  ολοκλήρωση, τελείωση, εκπλήρωση και δεκάδες άλλες λέξεις που δημιουργούνται  απο το τέλος και τα παράγωγά του, όπως τελειοδίδακτος, τελεολογικός, τελειόφοιτος, τελεσιγραφικός τελεσίδικος, αποτελεσματικός, τελειωτής, ιεροτελεστής, τελετάρχης, αυτοτέλειος, συντελεστικός, υπερτέλειος, τελειογόνος, επιτελεστικός, καρποτελής, υπερτελής, τελειοδύναμος και δεκάδες ακόμα. 

Αυτό σημαίνει ότι το τέλος έχει τη δύναμη να παράγει κάτι νέο. Απο τη λέξη τέλος παράγονται τόσες άλλες σημαντικές λέξεις. Απο μια συνθήκη τέλους η ιστορία οδηγείται σε νέα έκβαση. Είναι αυτό το κλισέ αλλά τόσο αληθινό κάθε τέλος και μια αρχή. Με λίγη αγγελική φιλοσοφία η λέξη τέλος υποδηλώνει κίνηση και όχι στασιμότητα. Είναι αυτή η ερώτηση που κάνει ο άνθρωπος στον εαυτό του μετά απο ένα τέλος και τώρα τι κάνουμε;  Έχω ξαναγράψει στο WomanPower ότι η κίνηση έχει κέρδος. 

Το τέλος μπορεί να είναι ακόμα ένα κομβικό σημείο ζωής που θα αλλάξει τα πάντα. Τόσα πολλά τέλος στη ζωή μας.. Αναλόγως βέβαια πώς θα ερμηνεύσει και πως θα διαχειριστεί ο κάθε άνθρωπος ένα τέλος. Άλλοι παθαίνουν νευρικό κλονισμό και άλλοι με χαμόγελο στρίβουν το τιμόνι 360 μοίρες κάνοντας όλο το γύρο του κόμβου. Οι φίλοι μου στην Κύπρο, λένε στρίψε στο επόμενο roundabout..

Ένα τέτοιο τιμόνι κράτησα και εγώ τέλη Αυγούστου του 2020, φτάνοντας στους Δελφούς για να φιλοσοφήσω την αξία της ζωής, να προσευχηθώ για αυτά που ζητούσε η ψυχή μου και να χαμογελάσω στο τέλος με ανδρεία. 

Το γυναικείο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία Παρνασσού, βρίσκεται σε υψόμετρο 500 μέτρων, ανατολικά της Άμφισσας, στο δρόμο ανάμεσα στους Δελφούς και το Χρισσό Φωκίδας. Το μοναστήρι χτίστηκε το 1019 και απο εκεί το 1821 ξεκίνησε η Επανάσταση της Ρούμελης. Η θέα εκτείνεται μέχρι τον Κορινθιακό κόλπο, το αγαπημένο μου Γαλαξίδι και την φίλη του Ιτέα, τον ελαιώνα της Άμφισσας, τον Παρνασσό, τη Γκιώνα και τα Βαρδούσια. Η φιλοξενία ήταν γενναιόδωρη, είχε καλοσύνη, χαμόγελο και αγάπη, είχε ελληνικό καφέ, λουκούμια, άρτο, φιλοσοφία ζωής και επικοινωνία ψυχής. Συνήθως όταν κάπου αισθάνομαι πληρότητα ψυχής επιθυμώ να μείνω. Επιθυμώ και παραμένω. 

Ο Ιούνιος είναι μήνας με βαθιά συναισθήματα, κομβικά σημεία ζωής και τέλος. Και το σημαντικότερο τέλος, το πιο επίπονο, φιλοσοφημένο και κομβικό, είναι η απώλεια της ανθρώπινης ζωής. Ακόμα όμως και αυτό το τέλος γίνεται η αρχή για μια νέα ζωή. Μια νέα ζωή για αυτόν που φεύγει και μια νέα ζωή για αυτόν που μένει πίσω. Πρακτικά δεν είναι τέλος, είναι απλά ένα κομβικό σημείο.

Στις 15 Ιουνίου 2012 ο πατέρας μου Γεώργιος ξεκίνησε μια νέα ζωή. Πριν φύγει όμως, προστατευτικός, γνήσιος και επιβλητικός, έχοντας πλήρη πνευματική διαύγεια έδωσε ορισμένες εντολές, όπως συνήθιζε ως συνεπής παλαιάς κοπής. Κάποιες ήταν λεκτικές και γίνονταν αντιληπτές απο το περιβάλλον. Κάποιες όμως ήταν αποκλειστικά με οπτική επικοινωνία, όπως συνηθίζαμε μόνο οι δυο μας. Χωρίς λόγια.. Μόνο με τα μάτια. Αυτός ήξερε τι εντολή έδινε και εγώ ήξερα τι έπρεπε να γίνει και πότε. Εγώ είχα μια επιθυμία και εκείνος γνώριζε το πότε και το πώς. Με την μία. Χωρίς φανφάρες. Και συνεχώς με έσπρωχνε στο σωστό..

Αυτός ο Ιούνιος είναι αφιερωμένος στη μνήμη του πατέρα μου και στις εντολές πριν το τέλος. 

© Αγγελική Γ.Πιτσόλη

Γυναίκα, Αριστούχος Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Επιστήμονας Επικοινωνίας, Ιδιωτικής Ασφάλισης και Πολιτισμού

27 Μαίου 2022