Η λέξη επανάσταση είναι γένους Θηλυκού. Η λέξη πόλεμος είναι γένους αρσενικού. 

Τίποτα δεν είναι τυχαίο στη ζωή μας.. Ούτε η γραμματική ούτε η φύση.

Σύμφωνα με την πύλη της ελληνικής γλώσσας, η λέξη Επανάσταση έχει διάφορες σημασίες που αναφέρονται σε γεγονότα ιστορικά, πολιτικά κοινωνικά, στρατιωτικά κτλ. Απο όλες τις ερμηνείες εκείνη που ταιριάζει περισσότερο στο δικό μου πολιτισμό είναι πως Επανάσταση είναι η εκδήλωση αντίθεσης σε ορισμένη κατάσταση που θεωρείται δεσμευτική, καταπιεστική ή παράλογη.

Πολλές και διάφορες οι επαναστάσεις στην ιστορία ανα τους αιώνες πριν την επανάσταση του 1821. 

Τι μας δίδαξε η Γαλλική Επανάσταση το τέλος του 18ο αιώνα.. Πως οι φιλελεύθερες ιδέες που υλοποιούνται και καθιερώνονται από καταπιεσμένους και εμπνευστές έχουν τη δύναμη να ανατρέψουν τα απολυταρχικά καθεστώτα και να επιβάλουν δημοκρατία. Δηλαδή εσύ παντεσπάνι και εγώ ψίχουλα; Επανάσταση, σύνταγμα και δικαιοσύνη. Και ας πεθάνω. Μέσα από αυτά τα γεγονότα συντάχθηκε το 1789 και η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, κείμενο 17 άρθρων που αποτέλεσε τη βάση του Γαλλικού Συντάγματος. Η Διακήρυξη αυτή εγγυόταν τα δικαιώματα των πολιτών για την ελευθερία, την περιουσία, την ασφάλεια και την αντίσταση στη βία. Μήπως αυτά δεν είναι διαχρονικά δικαιώματα του ανθρώπου;  

Πριν τη Γαλλική Επανάσταση προηγήθηκε η Αμερικανική και η διεκδίκηση της ανεξαρτησίας των γηγενών από τους Άγγλους αποικιοκράτες, η οποία και αυτή επηρεάστηκε απο τις ιδέες του Διαφωτισμού. Δύο αιώνες σχεδόν αργότερα, και μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου πολέμου, ψηφίστηκε απο τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών το 1948 η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.  Μήπως αυτά τα 30 άρθρα δεν είναι διαχρονικά αιτήματα του ανθρώπου; Και γράφω αιτήματα διότι ενώ κατοχυρώθηκαν ως δικαιώματα με διάφορους νόμους, τουλάχιστον στις δυτικές κοινωνίες, σε πολλές περιπτώσεις οι άνθρωποι ακόμα αγωνίζονται για τα αυτονόητα. Και επειδή διανύουμε πολεμική περίοδο θα προτιμούσα να μην σχολιάσω ποια κράτη παρόλο που παρευρέθηκαν στη σύνταξή της Διακήρυξης, δεν παρευρέθηκαν στην τελική ψηφοφορία. Αντιθέτως προτιμώ να σχολιάσω πως μια γυναίκα η Αμερικανίδα  Ελεάνορ Ρούζβελτ ήταν επικεφαλής για την ψήφιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Κατόπιν των προαναφερόμενων επαναστάσεων ακολούθησε και το 1821 των Ελλήνων. Το κίνημα του Διαφωτισμού και η Γαλλική Επανάσταση είχαν εμπνεύσει Φιλέλληνες και Έλληνες της διασποράς και εμπόρους από την Οδησσό, που άρχισαν να προετοιμάζουν το έδαφος και την αφύπνιση των καταπιεσμένων Ελλήνων για τη διεκδίκηση της ελευθερίας τους. Για να γινόταν όμως αυτό το θαύμα ενάντια στους βαρβάρους έπρεπε οι Έλληνες να αφυπνίσουν το πνεύμα τους με ιδέες και γράμματα, να θυμηθούν την ένδοξη καταγωγή τους, να αισθανθούν σημαντικοί και να οραματιστούν το ελεύθερο κράτος του Ελληνικού Πολιτισμού. 

Η επανάσταση σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, αρχίζει πρωτίστως απο την ψυχή του ανθρώπου που βιώνει την αδικία και την καταπίεση. Ο άνθρωπος αυτός έχει πονέσει, έχει κλάψει, έχει εξαντληθεί σε αδιέξοδες διαπραγματεύσεις και μάχες και αποφασίζει να επαναστατήσει. Βασικός παράγοντας επανάστασης είναι η ελευθερία του πνεύματος απο τον σκοταδισμό, που επιτυγχάνεται μόνο με την εκπαίδευση και τα γράμματα. Όταν ο άνθρωπος είναι εγγράμματος τότε είναι άνθρωπος ελεύθερος. Μια ψυχή που φλέγεται για δικαιοσύνη και ένα πνεύμα που ελευθερώνεται απο προκαταλήψεις, δίνουν ώθηση στο σώμα να παλέψει για να ανατρέψει το απολυταρχικό καθεστώς και το δυνάστη.  

Όταν η ψυχή εγείρεται, το όλον του ανθρώπου εγείρεται..

Το ίδιο συνέβη και με την επανάσταση του 1821. Η ψυχή των Ελλήνων φλεγόταν για διεκδίκηση ανεξαρτησίας, το πνεύμα ενθύμιζε το ένδοξο παρελθόν και το σώμα ωθούσε σε επαναστατικές επιχειρήσεις μέχρι την αποτίναξη του ζυγού.

Το ίδιο συνέβη στο γυναικείο κίνημα τα τέλη 19ου αρχές του 20ου αιώνα. Οι γυναίκες που βίωναν διακρίσεις και αποκλεισμούς άρχισαν να επαναστατούν, να διαμαρτύρονται, να διαδηλώνουν και να διεκδικούν.  Ζητούσαν το δικαίωμα του εκλέγειν, θέσεις σε δημόσια αξιώματα, κατάργηση απάνθρωπων συνθηκών εργασίας και ίση μεταχείριση.  Οι αλλαγές άρχισαν να συμβαίνουν, αφού οι γυναίκες έλαβαν εκπαίδευση και άρχισαν να εργάζονται. Τολμώ να ομολογήσω ότι σε μια σύντομη γνωριμία με πρώην Γενική Γραμματέα και ιστορικό στέλεχος, μου είπε χαρακτηριστικά πως ''ισότητα δεν υπάρχει''.  Εαν την άκουγαν οι συντρόφισσες της πιθανόν θα είχε γίνει ακόμη μια επανάσταση.. Εγώ όμως που έχω ρόλο παρατηρήτριας, και όχι ρόλο πολιτικού, και αισθάνομαι ανεξάρτητη απο πολιτικούς χρωματισμούς, πρόσθεσα στην ατζέντα μου ακόμα μια παρατήρηση.  Έτσι τουλάχιστον για εμένα δεν έχει σημασία απο ποια πολιτική ιδεολογία ξεκίνησαν οι διεκδικήσεις, ούτε σε ποιο πολιτικό έδαφος συντελέσθηκαν αλλαγές. 

Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας κατακτήθηκε μέσα απο επίπονους αγώνες και διεκδικήσεις, οι οποίοι συνεχίζονται μέχρι και σήμερα για εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια στον πλανήτη, για τις οποίες πρακτικά δεν ισχύουν δικαιώματα, εκπαίδευση, ασφάλεια, υγεία και εργασία.

Το ίδιο συμβαίνει και με τη βία κατά των γυναικών. Μια γυναίκα που βιώνει οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης, ζει μέσα σε μια καταπιεστική και επικίνδυνη κατάσταση για την υγεία της.  Εαν δεν εμπνευστεί μια ασφαλέστερη ζωή, κινδυνεύει να αρρωστήσει ή να φονευθεί. Οι μελέτες αναφέρουν πως μια γυναίκα έχει περισσότερες πιθανότητες να απομακρυνθεί απο το κακοποιητικό περιβάλλον, όταν θυμώσει για την κακοποίηση της.  Εαν θυμώσει με αυτό που της συμβαίνει αφυπνίζεται και υιοθετεί έναν πιο ενεργητικό ρόλο. Τότε αρχίζει να ενημερώνεται, να επισκέπτεται ειδικό, να ζητάει ηθική και υλική βοήθεια και να προετοιμάζει την επανάστασή της. 

Επιπλέον εαν μια γυναίκα έχει τουλάχιστον μια βασική εκπαίδευση και μια εργασία έχει περισσότερες πιθανότητες να ξεφύγει απο την κακοποίηση.  Γιατί μέσα απο την εκπαίδευση και τα γράμματα αποκτάει κριτική ικανότητα να αντιληφθεί γρηγορότερα τις παράλογες συμπεριφορές και γιατί μέσα απο την εργασία αποκτάει τη δυνατότητα οικονομικής αυτονομίας και αποφάσεων. Κρίνει πως η κατάσταση που βιώνει είναι παράλογη και επαναστατεί με κάποιο τρόπο. Οι μελέτες αναφέρουν πως μια απο τις διάφορες τακτικές του άντρα που ασκεί συστηματικά κακοποίηση σε μια γυναίκα είναι η διακοπή των σπουδών της, η απαγόρευση των σπουδών της, και γενικότερα η απομάκρυνσή της γυναίκας απο την εκπαίδευση. Το ίδιο συμβαίνει και με την εργασία της. Με αυτόν τον τρόπο η γυναίκα ζει στον σκοταδισμό και ο άντρας τη χειρίζεται σε όλα τα επίπεδα της ζωής της. Τα γράμματα και η εκπαίδευση είναι βασικοί κινητήριοι παράγοντες διεκδίκησης μιας ζωής με ειρήνη και ποιότητα. 

Η επανάσταση όπως και η ζωή έχει γεύση γλυκόπικρη όπως μια σοκολάτα υγείας..

Επαναστάσεις δεν συμβαίνουν μόνο σε κοινωνίες ή κράτη. Επαναστάσεις συμβαίνουν και μέσα σε σχέσεις, γάμους, φιλίες, επαγγέλματα, πωλήσεις, θρησκείες, εθελοντισμούς, ακόμα και στις επιστήμες. Όλες οι επαναστάσεις δεν είναι ίδιες.

Ο άνθρωπος που δεν διεκδικεί τα δικαιώματα και την αξιοπρέπειά του, πονάει και έχει πάντοτε πικρή γεύση στο στόμα. Ο άνθρωπος που διεκδικεί τα δικαιώματα και την αξιοπρέπειά του, ομοίως πονάει και πικραίνεται αλλά κατακτώντας τις διεκδικήσεις του, η πικρή γεύση μετατρέπεται σε γλυκιά. Όπως η σοκολάτα υγείας που στην αρχή είναι πικρή, αλλά μόλις λιώσει μέσα στο στόμα αποκαλύπτει όλα τα αρώματα της. Οι αλλαγές πονάνε και είναι πικρές αλλά οδηγούν σε γλυκύτερες συνθήκες. Βεβαίως θα μπορούσαν να είναι λιγότερο πικρές αλλά αφενός η βαρβαρότητα προτιμάει την πίκρα του πολέμου απο τη γλύκα της ειρήνης και αφετέρου ορισμένοι γιατροί συνιστούν κατάποση πικρών γεύσεων ως αντίδοτα για ορισμένες ασθένειες. Έχει και η πικρή γεύση την αξία και τη χρησιμότητά της. 

Όταν ο άνθρωπος στέκεται μπροστά σε μια επανάσταση, είναι σαν να στέκεται μπροστά με μια σοκολάτα υγείας.

Παρόλο που είναι γλυκόπικρη, επιθυμεί να τη γευτεί γιατί γνωρίζει ότι είναι η μόνη επιλογή που θα κάνει καλό στην υγεία του.

Μια γλυκόπικρη σοκολάτα υγείας είναι ευεργετική για την υγεία σας. Προτιμήστε την..

(Υ.Γ δεν θα είχε σημασία ακόμα ένα άρθρο για τα δικαιώματα, τις ανισότητες, την αύξηση της βίας την περίοδο covid-19, τις γυναικοκτονίες. άρθρα γράφονται, βραβεία δίνονται και κουβέντες γίνονται συνέχεια. σκοπός είναι ο προβληματισμός, η αφύπνιση, η παρακίνηση σε διεκδίκηση, η αντίσταση ενάντια σε κάθε μορφή βίας κατά των γυναικών.) 

© Αγγελική Γ.Πιτσόλη

Γυναίκα, Αριστούχος Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Επιστήμονας Επικοινωνίας, Ιδιωτικής Ασφάλισης και Πολιτισμού

7 Μαρτίου 2022