Συμμετέχοντας στις διάφορες εκδηλώσεις σχετικά με τη Βία κατά των Γυναικών, έρχονται στιγμές που δεν επιθυμώ να φωτογραφηθώ και το στομάχι μου σφίγγεται κατά την ώρα του κλικ.  Τελευταία δε, αισθάνομαι ακόμη χειρότερα, όταν παρατηρώ ομαδικές φωτογραφίες με χαμογελαστά πρόσωπα, απο διάφορες εκδηλώσεις που διοργανώνονται για να ευαισθητοποιήσουν το κοινό κατά της βίας. 

Η Βία κατά των Γυναικών δεν αποτελεί εκδήλωση lifestyle.. Η Βία κατά των Γυναικών είναι ένα βαθιά ριζωμένο και καταστρεπτικό γεγονός για την κοινωνία μας, και οφείλουμε να το αντιμετωπίζουμε με τη σοβαρότητα και την ευαισθησία που απαιτείται. Δηλαδή επειδή είναι της μόδας, κάθε Παγκόσμια Ημέρα διοργανώνουμε και μια εκδήλωση, για να δείξουμε στον κόσμο ότι και η δική μας εταιρεία, φορέας, ομάδα κτλ, είναι ευαισθητοποιημένη, και μόλις περάσουν οι ημέρες ακτιβισμού, αρχίζουν τα σεξιστικά αστειάκια, η υποτίμηση, η παρενόχληση, η συκοφαντία, τα εμπόδια, ο εκβιασμός και αρκετές άλλες τακτικές της νοσηρής πραγματικότητας. Και το πρόβλημα δεν εντοπίζεται μόνο απο άντρες προς γυναίκες, αλλά και απο γυναίκες προς γυναίκες.. 

Ένα βιωματικό παράδειγμα κακοποιητικής συμπεριφοράς, είναι πως κάποτε βρέθηκα σε ένα εξαιρετικό περιβάλλον και είμουν χαρούμενη. Απο την πρώτη ημέρα δέχθηκα το ενδιαφέρον ενός άντρα, αλλά καθώς ο χαρακτήρας μου είναι πιο σταθερός και δεν συνηθίζει ελαφρότητες,  αρνήθηκα, με αποτέλεσμα το ενδιαφέρον να στραφεί σε μια άλλη γυναίκα. Μέχρι εδώ οι συμπεριφορές μου φάνηκαν φυσιολογικές. Προσέξτε τι συνέβη παρακάτω. Αυτός και αυτή που ανταποκρίθηκε άμεσα στο φλέρτ και του χτύπησε την πόρτα κάνοντας πως δεν με βλέπει,  δημιούργησαν μια παρέα/κλίκα, που άρχισε να με αποφεύγει συστηματικά, με αποτέλεσμα σε μια ημέρα να βρεθώ ξαφνικά μόνη και εκτός παρέας. Δεν κάνω κριτική για την ανάλαφρη περιπέτεια του ζευγαριού, ασφαλώς είναι δικαίωμά του κάθε ανθρώπου. Κάνω κριτική για τη βίαιη διάκριση, που εφάρμοσε αυτός επειδή δεν ενέδωσα, και την στήριξη που του έδωσε μια γυναίκα, ενώ βρισκόμασταν σε ένα ομαδικό περιβάλλον με κοινά ενδιαφέροντα.  Το συμπέρασμα είναι πως μια γυναίκα στήριξε έναν άντρα, να ασκήσει ψυχολογική βία σε μια άλλη γυναίκα. Μπορεί ακόμα να συνέβη και το αντίθετο δηλαδή μια ανασφαλής γυναίκα να ενοχλήθηκε απο το ενδιαφέρον που έδειξε ένας άντρας σε μια άλλη γυναίκα, και όχι σε αυτήν που αισθάνεται πολύ όμορφη θεά, και να άσκησε όλα τα ''μέσα'' που διέθετε για να τον  απομακρύνει. Μπορεί.  Δυστυχώς στην δεκαετή μου έρευνα έχω καταγράψει διάφορα παραδείγματα με γυναίκες συνεργούς στη βία κατά άλλων γυναικών, όπως φίλες, πεθερές, εξαδέλφες και πολλές άλλες, και λυπάμαι βαθύτατα για αυτήν την κατηγορία του φύλου μου. 

Σύμφωνα με την 5η Ετήσια Έκθεση, με στοιχεία 2023-2024, για τη Βία κατά των Γυναικών του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, ο ορισμός της γυναικοκτονίας έχει ως εξής:  Γυναικοκτονία είναι η ανθρωποκτονία απο πρόθεση, γυναικών επειδή είναι γυναίκες- με ευρύτερους ορισμούς να περιλαμβάνουν κάθε ανθρωποκτονία γυναίκας ή κοριτσιού. Η γυναικοκτονία συνήθως διαπράττεται απο άντρες αλλά κάποιες φορές συνεργούν και γυναίκες, συνήθως μέλη της ίδιας οικογένειας. Στις περισσότερες περιπτώσεις την γυναικοκτονία διαπράττει ο σύντροφος ή πρώην σύντροφος, που συνήθως είχε και μακρόχρονη κακοποιητική συμπεριφορά, απειλούσε, κακοποιούσε ή/και εκφόβιζε τη γυναίκα, η οποία πολύ συχνά βρίσκεται σε θέση φυσικής ή/και οικονομικής αδυναμίας σε σχέση με αυτόν. 

Τα στοιχεία της έκθεσης αναφέρουν ότι ο αριθμός καταγγελλόμενων εγκλημάτων ενδοοικογενειακής βίας το 2023 ανέρχεται σε 11589. Από  1/1/2024 έως 30/9/2024, 11825 γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας ενημερώθηκαν για την εφαρμογή Panic Button, και 3826 γυναίκες εγκατέστησαν την εφαρμογή στα κινητά τους. Απο το  2010 έως το 2023 ο αριθμός γυναικών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας έχει σχεδόν 10πλασιαστεί, εαν υπολογίσουμε ότι το 2010 ο αριθμός γυναικών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας ήταν 1303. Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό βίας κατά των γυναικών σε ποσοστό 84%. 

Απο 1/11/2023 έως 15/9/2024, 1789 γυναίκες απευθυνθήκαν για πρώτη φορά στα 14 Συμβουλευτικά Κέντρα του ΚΕΘΙ για πληροφορίες. Απο την αποδελτίωση των εντύπων υποδοχής προέκυψε ότι το προφίλ των γυναικών πρόκειται για Ελληνίδες σε ποσοστό 83%, δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης 23%, έγγαμες 43%, με παιδιά 74%, άνεργες 42%, εργαζόμενες 42%, ηλικίας 36-45 ετών 29%, οι οποίες δέχθηκαν βία απο το σύζυγο/σύντροφο νυν ή πρώην σε ποσοστό 73%. Τα βασικά αιτήματα είναι η νομική στήριξη κατά 30% και η ψυχολογική στήριξη κατά 29%. 

Το 2023 ο αριθμός γυναικών που κατήγγειλαν ενδοοικογενειακή βία κυμάνθηκε σε 9886 σε ποσοστό 74,1%, ενώ οι άντρες θύματα βίας ανήλθαν 3456 σε ποσοστό 25,9%. Τα υψηλότερα ποσοστά βίας καταγράφονται στις συντροφικές σχέσεις σε ποσοστό 59,6%. Το μεγαλύτερο ποσοστό των δραστών αποτελούν οι σύζυγοι των θυμάτων σε ποσοστό 29,7% ήτοι 4093  άντρες. Οι μόνιμοι σύντροφοι αποτελούν τους δράστες των εγκλημάτων ενδοοικογενειακής βίας σε ποσοστό 13,8% με 1902 γυναίκες θύματα, οι τέως σύντροφοι 7,5% με θύματα γυναίκες 1035 και οι τέως σύντροφοι 8,5% με 1171 γυναίκες θύματα. 

Το 2023 καταγράφηκαν 11 γυναικοκτονίες στην Ελλάδα με δράστη κάποιο άνδρα μέλος της οικογένειας του θύματος. Παράλληλα οι γυναικοκτονίες στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας κατέγραψαν το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό σε σχέση με το σύνολο των ανθρωποκτονιών με θύματα γυναίκες 64,7% των τελευταίων 14 ετών για τα οποία διατίθενται δεδομένα. Αναφορικά με τη σχέση θύματος-δράστη, προκύπτει ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων πρόκειται για συντροφική βία, καθώς οι 6 γυναίκες δολοφονήθηκαν απο τον νυν ή πρώην σύντροφο ή σύζυγο τους με ποσοστό 54,6%, οι 3 γυναίκες δολοφονήθηκαν απο το γιο τους 27,3%, μια γυναίκα από τον πατέρα της 9,1% και μια απο το θείο της 9,1%. Το 43,8% ανέφερε συνοίκηση με το δράστη. Από 1/1/2024 έως 30/9/2024 τα τρίτα πρόσωπα που κάλεσαν το 15900 ήταν σε ποσοστό 23% φίλος/η του θύματος ήτοι 279 άτομα, 16% γονείς ήτοι 191 άτομα, γείτονας 13% ήτοι 161 άτομα, αδέλφια 11% ήτοι 138 άτομα, άλλα συγγενικά πρόσωπα 7% ήτοι 92 άτομα,  7% τέκνα της επιζήσασας ήτοι 89 παιδιά και άλλα πρόσωπα 21% ήτοι 258 άτομα . 

Αντίστοιχα αυξημένα ποσοστά αναφέρονται στην Ετήσια Έκθεση του Τμήματος Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας, για το έτος 2023. Αξίζει να σημειώσω ότι το 2024 δολοφονήθηκαν 16 γυναίκες, μέσα στις οποίες και η Κυριακή Γρίβα, που ενώ τήρησε όλες τις διαδικασίες για να προφυλάξει τον εαυτό της, τελικά δολοφονήθηκε από τον πρώην σύντροφο της, έξω απο το αστυνομικό τμήμα των Αγίων Αναργύρων. Θα ήθελες να είναι η κόρη ή η εγγονή σου; 

Το 2025 ξεκίνησε με περισυλλογή και πολιτισμό. Επισκέφθηκα την έκθεση Και εαν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο; στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, για να ενισχύσω την άποψη μου, ότι εαν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο, θα υπήρχε λιγότερη βία εναντίον τους. Κρατώ βεβαίως και μια μικρή επιφύλαξη, για ορισμένες μη αλληλέγγυες γυναίκες, που δυστυχώς δεν τιμούν το φύλο μας, όπως το παραπάνω προσωπικό βίωμα. Η αλληλεγγύη μεταξύ των γυναικών είναι απαραίτητη και μπορεί να λειτουργήσει ως ένα σοβαρό εμπόδιο κατά τις βίας εναντίον τους. Υπάρχουν φορές που δυστυχώς υπερισχύει ο εγωισμός ορισμένων γυναικών, οι οποίες δεν αντιλαμβάνονται πως η ζωή είναι ρόδα και γυρίζει, και πως εκεί που είσαι ήμουν και εδώ που είμαι θα έρθεις..

Ξέρεις πως είναι να ζεις με χρόνιο άγχος και θλίψη, να περπατάς και να κοιτάς συνεχώς πίσω σου, να ελέγχεις πάντοτε τα φρένα του αυτοκινήτου σου, να τσεκάρεις πάντοτε την κλειδαριά της εξώπορτας, να ανοίγεις με άγχος τα emails, να φοβάσαι να απαντήσεις στα τηλέφωνα, να χάσεις την εμπιστοσύνη στους ανθρώπους, να απομονώνεσαι, να μην έχεις χρήματα, τροφή και ρεύμα, να κουβαλάς στην πλάτη σου τις οικονομικές υποχρεώσεις του κακοποιητή σου, να αμφισβητείται η ηθική και η αξία σου επειδή ο κακοποιητής διαδίδει κακίες και υπάρχουν πολλοί ανεγκέφαλοι εκεί έξω, να είσαι μόνη και να αρνείσαι τη δέσμευση και τον έρωτα, να φοβάσαι να φορέσεις σορτς και εξώπλατο φουστάνι, να σβήσεις το έμφυτο χαμόγελό απο το πρόσωπό σου, γιατί σύμφωνα με τον κακοποιητή σου, το χαμόγελο είναι ένδειξη ανηθικότητας και εφόσον χαμογελάς στους συναδέλφους και στους γείτονες, έχεις με όλους δεσμό! Ε άι σιχτίρ και ακόμα παραπέρα..

Θα χαμογελάω όσο θέλω, θα μιλάω με όποιον θέλω, θα σπουδάζω όσο θέλω, θα εργάζομαι όσο θέλω, θα απολαμβάνω τη ζωή όσο θέλω, θα ερωτευτώ και θα παντρευτώ όποιον θέλω, θα κοινωνικοποιούμαι όσο θέλω και αλίμονό σου, εάν από εδώ και στο εξής τολμήσεις να με κακοποιήσεις με οποιονδήποτε τρόπο. Η δικαιοσύνη και οι αλληλέγγυες φεμινίστριες αναμένουν. Η δική σου ταυτότητα είναι η βία, η κακία, ο τυχοδιωκτισμός και η καταστροφή. Η δική μου ταυτότητα είναι ο πολιτισμός, η αγάπη, η δημιουργία και το χαμόγελο..

Πείτε ΟΧΙ στη συζυγική/συντροφική, ψυχολογική, λεκτική, οικονομική και σωματική κακοποίηση. Ορθώστε ανάστημα.

Πονάει λιγότερο και η πληγή επουλώνει γρηγορότερα. 

Ο αγώνας για τη δημοκρατία συνεχίζεται..

© Αγγελική Γ. Πιτσόλη 

Γυναίκα, Αριστούχος Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών  

Επιστήμονας Επικοινωνίας, Ιδιωτικής Ασφάλισης και Πολιτισμού

1 Μαΐου 2025