Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, γνωστός και ως Πατροκοσμάς, ήταν Ελληνορθόδοξος Ιερομόναχος. Γεννήθηκε στην Αιτωλία το 1714 και μαθήτευσε στα διδασκαλεία της Παρνασσίδας και της Ναυπακτίας πλάι σε ονομαστούς ιεροδιδασκάλους. Το 1759 εγκατέλειψε το μοναστήρι του Αγίου Όρους και με εντολή του Πατριάρχη Σεραφείμ ξεκίνησε περιοδείες στη Δυτική και Βόρεια Ελλάδα και την Ήπειρο, για να αντιμετωπίσει τον αυξανόμενο τότε εξισλαμισμό των Χριστιανών. Παρακινούσε με θέρμη τους Ορθοδόξους Χριστιανούς να ιδρύσουν σχολεία που θα διδάσκουν την ορθοδοξία. Μέσα σε 16 χρόνια ίδρυσε περίπου 200 σχολεία. Στις Διδαχές του παρότρυνε τους γονείς να σπουδάζουν τα παιδιά τους ελληνικά, τα οποία είναι η γλώσσα της Εκκλησίας. Αναφέρθηκε κατά των Τούρκων και όσων στρέφονταν κατά των χριστιανών. Δεν υπήρξε καμία επίσημη κατηγορία εναντίον του, ούτε δικάστηκε πριν το θάνατό του. Συνελήφθη και απαγχονίστηκε στις 24 Αυγούστου 1779, ημέρα Σάββατο, στο χωριό Κολικόντασι κοντά στην πόλη του Βερατίου στη σημερινή Αλβανία.  Το 1961 ανακηρύχθηκε άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και εορτάζεται την ημέρα του μαρτυρίου του.

Ο πατέρας αποτελεί καθοριστική φιγούρα για ένα παιδί. Εφόσον συμμετέχει ενεργά στο μεγάλωμα και τη διαπαιδαγώγησή του παιδιού του, κατέχει διάφορους ρόλους όπως δάσκαλος, συνεργάτης, εργοδότης, συμπαίκτης, συνοδηγός, συμμαθητής, φίλος.

Τα θεμέλια της σχέσης ενός πατέρα και του παιδιού του χτίζονται κατά βάση στην παιδική ηλικία και μέχρι τα 5-6 του έτη του. Κατόπιν πάνω σε αυτά τα θεμέλια τοποθετούνται προσθήκες και αναπτύσσονται οικοδομήματα.  Εαν τα θεμέλια είναι επιμελημένα και γερά, τότε και το οικοδόμημα θα είναι ακλόνητο. Παρόλο που στη ζωή προκύπτουν επικίνδυνοι σεισμοί και ανατροπές, το οικοδόμημα αυτής της σχέσης και των χαρακτήρων που την αποτελούν παραμένει στη θέση του.  Εαν όμως τα θεμέλια είναι πρόχειρα και βίαια, τότε το οικοδόμημα θα έχει μπαλώματα και τραύματα, και μια ζωή ο άνθρωπος θα βρίσκεται σε κατάρρευση και συγκρούσεις με τον εαυτό του και με τις σχέσεις γύρω του. 

Οι γερές σχέσεις χρειάζονται δουλειά, φροντίδα και αυταπάρνηση. Ο εγωισμός, η τεμπελιά και η κακοποίηση είναι αδύνατο να δημιουργήσουν υγιή θεμέλια και σχέσεις με τους ανθρώπους. Οι συνθήκες αυτές επειδή είναι κουτοπόνηρες βρίσκουν πάντα ευφάνταστες δικαιολογίες και συκοφαντίες προς τους άλλους για να ξεφύγει ο άνθρωπος απο τις προσωπικές του ευθύνες. Το ερώτημα είναι εαν μπορεί ο άνθρωπος να ξεφύγει από τη συνείδησή του ακόμα ή εάν έχει συνείδηση! Πάντως η ιστορία διδάσκει ότι κάποια στιγμή ο άνθρωπος συναντιέται με τις πράξεις του και ξεσκεπάζεται γιατί η παλιανθρωπιά δεν κρύβεται.

Παρακολουθώντας την ταινία του 1966 Κοινωνία Ωρα Μηδέν, μαζί με τη χαρά που λάμπει στη ζωή μου, άκουσα φράσεις απο το σενάριο του Νίκου Φώσκολου που μου προκάλεσαν δάκρυα και σκέψεις όπως: 

• ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος να στέκεται όρθιος όσο και εαν χρειαστεί να πληρώσει για αυτό

• χρειάζεται θάρρος για να κάνει κάποιος αυτό που πρέπει

• θάρρος δεν είναι να τα βάλεις με δυο τρεις παλιανθρώπους αλλά να στέκεσαι όρθιος όσο και εαν χρειάζεται

• πρέπει να πουλήσουμε τη συνείδησή μας για να έχουμε ζωή? 

• σφίξε μου το χέρι να βρω θάρρος

Οι τελευταίες ώρες ενός ανθρώπου που ενώ τον εγκαταλείπει το σώμα του, διατηρεί την πνευματική του διαύγεια είναι συγκλονιστικές και προφητικές. Ακούς και μαθαίνεις πράγματα που εκείνη τη στιγμή σου είναι αδιανόητο να πιστέψεις ότι θα συμβούν και παράλληλα λαμβάνεις εντολές σχετικά με το τι πρέπει να κάνεις απο την ώρα μηδέν και μετά, μαζί με ένα δυνατό σφίξιμο στο χέρι για να πάρεις θάρρος, να κρατήσεις τα θεμέλια και να διεκδικήσεις πίσω τη χαμένη σου ζωή.. 

Στη μνήμη του πατέρα μου Γεωργίου Πιτσόλη που γεννήθηκε 24 Αυγούστου 1940 στη Νίκαια του Πειραιά και πέθανε 15 Ιουνίου 2012, στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αττικόν. 

© Αγγελική Γ.Πιτσόλη 

Γυναίκα, Αριστούχος Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Επιστήμονας Επικοινωνίας, Ιδιωτικής Ασφάλισης και Πολιτισμού

15 Ιουνίου 2023