Back to 80s'-90s' οι άνθρωποι είχαν περισσότερη ενσυναίσθηση και λιγότερη ανθρωποφαγία. Παρόλα αυτά, ευλογία είναι να περνάει η ζωή και ο άνθρωπος να βιώνει κάθε στιγμή, γιατί αυτό σημαίνει ότι είναι ζωντανός. Κρατώντας τη θετική πλευρά, όσοι ζήσαμε και αυτές τις αγνές εποχές, ευλογηθήκαμε με συναισθήματα, που ο σύγχρονος άνθρωπος αγνοεί και απορεί γιατί ο συνάνθρωπός του είναι έτσι. Δηλαδή τι θέλεις άνθρωπε; Να γίνω πλέμπα ή σαρκοφάγο ζώο; Ταπεινά ζητώ συγνώμη που δεν θα ανταποκριθώ στις προσδοκίες σου..

Πολλές φορές έχω γράψει ότι οι προσλαμβάνουσες στην παιδική ηλικία διαμορφώνουν χαρακτήρες και επειδή πρόσφατα με ρώτησαν με μεγάλη απορία Γιατί είσαι έτσι; απάντησα Γιατί με εκπαίδευσαν έτσι. Οι πιο σημαντικοί εκπαιδευτές στη ζωή ενός παιδιού είναι οι γονείς του, το οικογενειακό περιβάλλον, το σχολείο και ασφαλώς ο πνευματικός του γονέας, που το βαφτίζει χριστιανό ορθόδοξο και λαμβάνει ενεργό ρόλο στη διαπαιδαγώγηση του. Όπως και ο δικός μου νονός.

Back to 80s'-90s' τα χρόνια ήταν δύσκολα για τα κορίτσια που μεγάλωναν μέσα σε ένα σπίτι ποδοσφαιρόφιλων. Τα νοικοκυριά είχαν μία τηλεόραση, όπως η τηλεόραση Nordmende που είχαμε εμείς, και η οικογένεια μοιράζονταν τη θέαση των προγραμμάτων, όσων υπήρχαν. Οι Κυριακές ήταν οι πιο πειθαρχημένες ημέρες για τα κορίτσια, όπως εγώ, καθώς η αναμετάδοση και τα αθλητικά ξεκινούσαν από το μεσημέρι,  με το ραδιόφωνο και συνεχίζονταν το βράδυ με την Αθλητική Κυριακή στην ΕΡΤ. 

Ακόμα θυμάμαι τη μυρωδιά απο το φρεσκοψημένο ελληνικό καφέ και τα πουράκια του πατέρα μου. Το σκηνικό ξεκινούσε νωρίς τις Κυριακές το απόγευμα, και το σενάριο περιλάμβανε σοβαρή μελέτη της εφημερίδας ΦΩΣ, προπό και live κατήχηση της μητέρας μου, η οποία κεντούσε εργόχειρο και άκουγε προσεκτικά απο τον πατέρα μου, τα επιτεύγματα του Ολυμπιακού και τα τεκταινόμενα των γηπέδων. Εκπαίδευση όχι αστεία! Και εκεί που έλεγα πως να ξεφύγω, διότι οι βόλτες απαγορεύονταν, ανέβαινα στην ταράτσα του σπιτιού μας, να καθίσω με τον νονό μου να πετάξουμε τα περιστέρια. Αλλά ούτε εκεί ξέφευγα της αναμετάδοσης, γιατί ανεβαίνοντας τις σκάλες άκουγα στο ραδιόφωνο τα επιτεύγματα της ΑΕΚ. 

Ο θείος και νονός μου, ήταν ΑΕΚτζης βαμμένος μέχρι κόκκαλο, αφού οι γονείς του και παππούδες μου ήταν Μικρασιάτες. Βασική ρήτρα για την αποδοχή της πρότασης του πατέρα μου περί βάπτισης, ήταν το παιδί να βαπτιστεί ΑΕΚ. Γεννημένος το 1937 στην Κοκκινιά, έπαιζε μπάλα από παιδάκι. Γράμματα δεν ήθελε. Μπάλα ήθελε. Και όχι μόνο ήθελε, αλλά έβαζε και την σχολική τσάντα για τέρμα. Συχνά πυκνά δεν γυρνούσε σπίτι μετά το σχολείο , και η γιαγιά μου τον έψαχνε στις αλάνες της Κοκκινιάς. Γκολτζής από μικρός και μέσος επιθετικός, παρόλη την αναπηρία του στο ένα μάτι. Ο επιθετικός ποδοσφαιριστής είναι γρήγορος, εύστροφος, αποφασιστικός, ευέλικτος, σκληρός και επίμονος στα δύσκολα, μέχρι να βάλει γκολ. Ο Νίκος ήταν, και όταν έπαιρνε την μπάλα στα πόδια του, στην πλάτη του, στην μύτη του, κανένας δεν μπορούσε να του την πάρει. Μέχρι πριν 11 χρόνια που έφυγε από τη ζωή, τον έψαχναν στα καφενεία και στο σπίτι μας, κατά πολύ νεότεροι του, να τους μιλήσει για περιστέρια και ποδόσφαιρο. Εγώ ήμουν παρούσα.

Back to 80s'-90s' ενώ τα κορίτσια της ηλικίας μου έπαιζαν με κούκλες, εγώ είχα τις κούκλες στο σπίτι για καμουφλάζ, αλλά ταυτόχρονα ήμουν στο καφενείο με τον νονό μου. Τι προσλαμβάνουσες να έχει ένα κορίτσι που μεγαλώνει εκτός των άλλων, και στο καφενείο, στα περιστεράδικα, στις ταράτσες, στο παραδοσιακό παρασκευαστήριο λουκάνικων Ο Αράπογλου, στο κουρείο του Τάσου στην οδό Σμύρνης, στο γήπεδο και στα γραφεία της Δόξας Πειραιά, που ο νονός έπαιξε ερασιτεχνικά και ο πατέρας ασχολήθηκε για ένα διάστημα με θέματα διοικητικά. Το σημαντικότερο ήταν το ιερό προσκύνημα τουλάχιστον μια φορά το χρόνο, συνήθως Μάιο, στα Φιλαδέλφεια. Το νέο γήπεδο δεν το πρόλαβε αλλά είμαι σίγουρη ότι θα είχαμε πάει διήμερη προσκυνήματική εκδρομή!

Back to 80s'-90s' στο καφενείο ήμουν το μόνο κορίτσι που έπαιζε φλίπερ και πακμαν. Πολύ μπροστά από την εποχή μου. Θα το έλεγες και μια έμφυλη σιωπηρή επανάσταση κατά των στερεοτύπων. Μέχρι σήμερα όλοι οι φίλοι του νονού μου, κάποιοι ζουν ακόμα, με θυμούνται όταν με βλέπουν στο δρόμο, και χαιρετούν την Αγγελικούλα, καθώς στη μνήμη τους έχει αποτυπωθεί η ανάμνηση ενός μικρού κοριτσιού, κολλημένο δίπλα στο νονό του, να συμμετέχει στις συζητήσεις των μεγάλων αντρών περί γκολ. 

Μη νομίζεις πως επειδή μεγάλωσα στην Νίκαια, η κοινωνία ήταν αστική. Τα χρόνια που μεγάλωσα εγώ και ασφαλώς νωρίτερα η Νίκαια ήταν ακόμα ένα μεγάλο χωριό, που μέχρι να φτάσεις στον προορισμό σου, έλεγες καμιά τριανταριά καλημέρες. Ίσως το 2025 να λιγόστεψαν οι καλημέρες αλλά ακόμα διατηρούνται, όπως διατηρούνται και οι νεραντζιές στις γειτονιές, επειδή διατηρείται η συγγένεια και οι ιδιοκτήτες που διαμένουν 60-70-100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. 

Back to 80s'-90s' όλοι οι γκολτζήδες παγκοσμίως, ερασιτέχνες και επαγγελματίες, ήθελαν να μοιάσουν στον Μαραντόνα. Μια ημέρα στο καφενείο ρώτησα τον νονό μου, γιατί ο Μαραντόνα είναι τόσο καλός παίχτης και η απάντηση ήταν γιατί είναι κοντός και έχει στραβά πόδια. Αυτό καταγράφτηκε ως δεδομένο στο παιδικό μυαλό μου, αλλά μεγαλώνοντας και παρατηρώντας δεν είχε άδικο. 

Οι πιο γνωστοί και επιτυχημένοι ποδοσφαιριστές γκολτζήδες παγκοσμίως, δεν φημίζονται για το ύψος τους, ενώ τα πόδια τους είναι περισσότερο στραβά συγκριτικά με τους υπόλοιπους. Όσο πιο κοντός τόσο περισσότερο γκολτζής. Και ο πιο κοντός απο όλους ήταν ο Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα που είχε ύψος 1,65. 

Κάνοντας μια μικρή έρευνα ανακάλυψα ότι στο ύψος ακολουθούν ο Λιονέλ Μέσι με σχεδόν 1,70, ο Πελέ με 1,73, και άλλα σημαντικά ονόματα όπως ο Ζίκο με 1,72, ο Σερ Ρόμπερτ «Μπόμπι» Τσάρλτον με 1,73, ο Ντίντι με 1,74, ο Μισέλ Φρανσουά Πλατινί με 1,77, ο Κιλιάν Μπαπέ με 1,78. ο Ροναλντίνιο με 1,79, ο Μπεκενμπάουερ με 1,81, ο Μπέκαμ με 1,83, ο Ζινεντίν Γιαζίντ Ζιντάν με 1,85, ο Κριστιάνο Ρονάλντο με 1,85. 

Από τους Έλληνες γκολτζήδες, ο Μίμης Δομάζος και ο Μίμης Παπαιωάννου είχαν ύψος 1,68, ο Δημήτρης Σαραβάκος και ο Θωμάς Μαύρος 1,72, ο Γιώργος Σιδέρης 1,74 και ο Κώστας Νεστορίδης 1,76. Βεβαίως εγώ δεν είμαι αθλητικός συντάκτης και υπάρχουν πιθανόν πολλοί ακόμα ποδοσφαιριστές που δεν αναφέρω. 

Κάνοντας μνημόσυνο για τα 11 χρόνια της απώλειας του απο τη ζωή μας, αναρωτήθηκα πως θα μπορούσε η γενιά του 30' και του 40' , να ξεφύγει απο τη φτώχεια της μικρασιατικής καταστροφής, της κατοχής και του εμφυλίου; Το ποδόσφαιρο ήταν το παιχνίδι στις γειτονιές, η διέξοδος απο το καθημερινό άγχος, η ομαδική διασκέδαση με φίλους και η ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον, με πιο εύκολη οικονομική επιβίωση. Όμως όλα τα αγόρια δεν είχαν την ίδια τύχη, να ξεφύγουν απο τη βιοπάλη. Τα περισσότερα, όπως ο Νίκος, ήταν αναγκασμένα να εργάζονται απο παιδική ηλικία, για να βοηθούν τους γονείς και να φέρνουν το ψωμί στην οικογένεια. Τι και εαν τον ζήτησαν δοκιμαστικά στην ΑΕΚ. Αφού έπρεπε να εργάζεται νυχθημερόν, και ήταν αδύνατο να αφήσει αβοήθητη τη μάνα του στην οικογενειακή επιχείρηση, τα όνειρά του έμειναν απραγματοποίητα. 

Που χρόνος για μεγάλα όνειρα; 

© Αγγελική Γ. Πιτσόλη 

Γυναίκα, Αριστούχος Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών  

Επιστήμονας Επικοινωνίας, Ιδιωτικής Ασφάλισης και Πολιτισμού