Η Δαλιδά αποτέλεσε παράδειγμα μοιραίου θηλυκού και επιτυχημένης καλλιτέχνιδας. Η προσωπικότητά της διαμορφώθηκε από τα παιδικά της χρόνια και από τους θυελλώδεις έρωτες που έζησε. Αγάπησε και αγαπήθηκε κυριολεκτικά μέχρι αυτοκτονίας.  

Γεννήθηκε στο Κάιρο τις 17 Ιανουαρίου 1933 από Ιταλούς γονείς και είχε δύο αδέλφια, τον Ορλάντο και τον Μπρούνο, με τον οποίο μετέπειτα συνεργάστηκε. Το πραγματικό της όνομα ήταν  Κριστίνα Τζιγκλιότι. Ως βρέφος έμεινε με τα μάτια κλειστά για 40 ημέρες και χάλασε τα μάτια της από κούνια, προσπαθώντας να βρει το φως μέσα απο τους επιδέσμους. Μόνο η μουσική του πατέρας της, την γαλήνευε.  Αργότερα φόρεσε γυαλιά και ένιωθε άσκημη. Στο σχολείο δέχθηκε επιθετική συμπεριφορά, από τα παιδιά επειδή φόραγε γυαλιά. Τα μάτια της είχαν πάντοτε τρομερή ευαισθησία. Ο πατέρας της ήταν μουσικός και ο πρώτος βιολιστής στην Οπέρα του Καίρου και της είχε μεγάλη αδυναμία. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου αιχμαλωτίστηκε με την κατηγορία του συνεργού των Γερμανών. Η οικογένεια πέρασε δύσκολα. Η μικρή Κριστίνα τραγουδούσε. Όταν ο πατέρας της ελευθερώθηκε και επέστρεψε στην οικογένειά του, είχε αλλάξει τελείως χαρακτήρα, και άρχισε να ασκεί βία στη σύζυγο και τα παιδιά του, χτυπώντας τους βάναυσα. Η αγάπη και η τρυφερότητα είχαν μετατραπεί σε έγκλημα. Η Δαλιδά είχε θυμό. Αργότερα στην ψυχοθεραπεία της έλεγε ότι όταν έβλεπε τον πατέρα της να χτυπάει την μητέρα της, ευχόταν να πεθάνει και πως ένιωθε ένοχη για την ενδοοικογενειακή βία.

Η Δαλιδά ξεκίνησε την καριέρα της το 1954, αφού πήρε μέρος στον διαγωνισμό ομορφιάς Μις Αίγυπτος και βγήκε πρώτη. Γύρισε ορισμένες ταινίες και κατόπιν ξεκίνησε το τραγούδι στο Παρίσι στο εμβληματικό Ολυμπία, όπου την ανακάλυψε ο Lucien Morisse και ο Eddy Barclay. Η Δαλιδά πούλησε χιλιάδες δίσκους 45 στροφών και καθιερώθηκε με το τραγούδι Bambino. Ο Λουσιέν την ερωτεύτηκε παράφορα και εκτός από μάνατζερ της, έγινε και ο πρώτος μεγάλος έρωτας της ζωής της, που την παντρεύτηκε πολλά χρόνια αργότερα, έπειτα από ένα δύσκολο διαζύγιο. Η κοινή τους επαγγελματική πορεία ήταν πολύ επιτυχημένη, αλλά ο Λουσιέν άρχισε να παραμελεί την ανάγκη της να αποκτήσει οικογένεια. Την απαξιώνει σαν γυναίκα και σαν επαγγελματία, την κατακρίνει για την ομορφιά της και της ασκεί ψυχολογική βία και εκβιασμό ότι θα πολεμήσει την επιτυχία της. Εκείνη βρίσκει διέξοδο σε έναν άλλο άντρα. Ο Λουσιέν προσπαθεί να την καταστρέψει, αποκλείοντας εμφανίσεις και αναμετάδοση των τραγουδιών της απο το ραδιόφωνο. Όμως υπάρχουν άνθρωποι που την πιστεύουν και την υποστηρίζουν επαγγελματικά. Συνεχίζει να εργάζεται και να πετυχαίνει, αποδεικνύει στον Λουσιέν πόσα αξίζει, αγοράζει το σπίτι κάστρο στην Μονμάρτη, χωρίζει και με τους δύο άντρες, μεταμορφώνεται σε ξανθιά οπτασία και γίνεται η αγαπημένη τραγουδίστρια των Γάλλων.

Παρόλη τη συντροφική κακοποίηση, συνεχίζει να πιστεύει στη δύναμη του έρωτα. Έλεγε συχνά ότι το να είσαι άνθρωπος σημαίνει να ζεις ενώ οδεύεις προς το θάνατο, ισορροπείς μεταξύ ζωής και θανάτου για να μην πέσεις, ενώ το πιο σημαντικό είναι το Είναι-προς -Έρωτα. Σε ηλικία 34 ετών μένει έγκυος από ένα νεαρό άντρα 22 ετών. Τον αποδέχθηκε στη ζωή της γιατί της έδινε χαρά. Τον αγαπούσε πραγματικά και νοιαζόταν να πραγματοποιήσει τα όνειρά του. Μένει άναυδη καθώς ήξερε ήταν δύσκολο να μείνει έγκυος. Ήταν η μεγαλύτερη ευκαιρία της να γίνει μάνα. Όμως το αρνήθηκε, πιστεύοντας ότι αυτό το παιδί θα φτιάξει τη δική της ζωή αλλά θα καταστρέψει τη ζωή του νεαρού. Ο νεαρός άντρας την αγαπούσε πραγματικά και ήθελε να κάνει οικογένεια μαζί της. Ο αδελφός της και μάνατζερ της, την προτρέπει να κάνει το όνειρό της πραγματικότητα, αδιαφορώντας για τα σχόλια και τους δημοσιογράφους. Η Δαλιδά με μεγάλο πόνο ψυχής αποφασίζει να το ρίξει, χωρίζει με τον νεαρό, ταξιδεύει στην Ινδία, και στρέφεται στη θρησκεία για να βρει ισορροπία. 

Το 1965, τραγούδησε τον Ζορμπά σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη, και το1966 συνεργάστηκε με τον αδελφό και τον εξάδελφό της και δημιουργούν μια οικογενειακή καλλιτεχνική επιχείρηση με πρωταγωνίστρια εκείνη.  Η πρώτη απόπειρα αυτοκτονίας ήρθε μετά από την αυτοκτονία του ερωτικού της συντρόφου Λουίτζι Τένκο, ο οποίος απογοητευμένος από τα αποτελέσματα του διαγωνισμού τραγουδιού του Σαν Ρέμο και υπό το κόμπλεξ πως αυτή ήταν μια σταρ και εκείνος εκκολαπτόμενος, αυτοκτόνησε. Η Δαλιδά ξεκινάει μία δεύτερη φάση καριέρας και ζωής, διαβάζει και ενδιαφέρεται για τη φιλοσοφία, την ψυχολογία και κάνει γιόγκα . Η επιτυχία της μοιράζεται μεταξύ Ιταλίας και Γαλλίας και το 1967 επιστρέφει στο Ολυμπία. Τη δεκαετία του 60’, έζησε έναν παθιασμένο έρωτα με τον Αλέν Ντελόν. Ο δεσμός τους ήταν ισχυρός και είχαν γίνει ισόβιοι φίλοι ακόμη και μετά το τέλος της σχέσης τους. Το 1973 τραγούδησαν μαζί το Paroles Paroles, που μέσα σε λίγες εβδομάδες έγινε το νούμερο ένα hit σε Γαλλία, Ευρώπη και  Ιαπωνία.

Το 1970 αυτοκτονεί και ο πρώτος της άντρας και μάνατζερ Λουσιέν. Η Δαλιδά βρίσκεται σε ένα τέλμα, ενοικιάζει μόνη της το θέατρο Ολυμπία για 3 εβδομάδες για να τραγουδήσει το ρεπερτόριο που ήθελε και όχι αυτό που της πρότεινε ο ιδιοκτήτης του θεάτρου και πετυχαίνει. Η επιστροφή της στην Αίγυπτο τη δεκαετία του '70 και τα ταξίδια της στον Λίβανο της έδωσαν την ιδέα να τραγουδήσει στα αραβικά. Το 1977 διασκεύασε ένα αιγυπτιακό λαϊκό τραγούδι Salma Ya Salama και πέτυχε ηχογραφώντας σε πέντε γλώσσες. Η δεκαετία του 70’ ήταν μια αποκάλυψη για την Δαλιδά, που επιλέγει τη disco μουσική και γίνεται μια show-woman, ντυμένη με πολυτελή φορέματα με παγιέτες και σκισίματα μέχρι το ισχίο. Το 1970 τραγουδάει και το ελληνικό παραδοσιακό Ντιρλαντά σε πολλές γλώσσες και κάνει μεγάλη επιτυχία. Οι Αμερικανοί επιθυμούν αυτού του είδους τους καλλιτέχνες, επαγγελματίες και λαμπερούς, και την καλούν να τραγουδήσει στο Carnegie Hall στη Νέα Υόρκη στις 29 Νοεμβρίου 1978, όπου αποθεώνεται. Στη Γαλλία συνεχίζει με τις επιτυχίες στη ντίσκο και τον Ιούνιο του 1979 τραγουδάει στην Αίγυπτο, με παρόντα τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Ανουάρ Ελ Σαντάτ. 

Το 1981, μετά τον επώδυνο χωρισμό της με τον Κόμη Σεν Ζερμέν η Δαλιδά, όπως πάντα, ρίχτηκε στη σκληρή δουλειά για να ξεχάσει τη χαοτική ιδιωτική της ζωή, όπου κατέληγε πάντα μόνη. O Σεν Ζερμέν απο ερωτευμένος τζέντλεμαν είχε μετατραπεί σε αλκοολικό κακοποιητή που συνεχώς την κατέκρινε, την πρόσβαλε για την ομορφιά, την ηλικία, την επιτυχία της, της έκανε τη ζωή αφόρητη και της έτρωγε χρήματα. Κατάφερε να τον διώξει απο τη ζωή της, λίγο πριν εμφάνισή της στο Palais des Sports στο Παρίσι, όπου εμφανίστηκε από τις 5 έως τις 20 Ιανουαρίου σε ένα μεγαλειώδες δίωρο πρόγραμμα με προδιαγραφές Μπρόντγουεϊ. Οι δεκαοκτώ παραστάσεις ήταν sold out. Ήταν η πρώτη γυναίκα σταρ που θα εμφανιζόταν σε μια τόσο σημαντική σκηνή. Για πρώτη φορά εφευρέθηκε για εκείνη ο δίσκος με διαμάντια, τον οποίο ήταν η πρώτη που έλαβε παγκοσμίως. Ήταν ένας τρόπος να γιορτάσει τα 85 εκατομμύρια δίσκους της που πουλήθηκαν παγκοσμίως, αλλά και πενήντα πέντε χρυσούς δίσκους που ερμηνεύτηκαν σε επτά γλώσσες και ολόκληρη την καριέρα της. Τα επόμενα δύο χρόνια σημαδεύτηκαν από τη θέση της υπέρ του Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας, Φρανσουά Μιτεράν, που παρόλο που η δέσμευσή της, ήταν περισσότερο φιλική παρά πολιτική, η κριτική την έβλαψε επαγγελματικά.

Το 1983 αυτοκτονεί ο σύντροφος και παρτερνέρ Richard Chanfray στο Saint-Tropez στη νότια Γαλλία και η Δαλιδά σοκαρισμένη, αρχίζει να χάνει σταδιακά τον ενθουσιασμό της για το τραγούδι. Συνεχίζει να εργάζεται αλλά η υγεία των ματιών της αρχίζει να φθίνει έπειτα και από συχνά χειρουργεία. Τα περιστατικά την επηρέασαν και ψυχολογικά, αναδεύοντας καλά κρυμμένες και επώδυνες αναμνήσεις, από τα παιδικά της χρόνια. Μετά το 1986 αρχίζει να αισθάνεται όλο και πιο μόνη. Το μεγάλο της παράπονο είναι ότι έχει πετύχει ως καλλιτέχνης αλλά έχει αποτύχει ως γυναίκα που επιθυμούσε οικογένεια. Δεν έχει σύζυγο, ούτε παιδιά, μεγαλώνει και τραγουδάει: "Εγώ, θέλω να πεθάνω στη σκηνή...". Πιστεύοντας ότι η ζωή δεν μπορεί πλέον να φέρει τίποτα, αποφασίζει να αυτοκτονήσει 2 Μαΐου 1987, σε ηλικία 54 ετών, αφήνοντας το μήνυμα Συγχωρήστε με, η ζωή είναι αφόρητη για μένα.

Η ταινία DALIDA του 2005 γαλλοιταλικής παραγωγής, γυρισμένη σε Γαλλία, Ιταλία, Αμερική και Αίγυπτο, είναι γεμάτη έρωτα, τραγούδια και συγκίνηση για τα τραγικά γεγονότα της ζωής της καλλιτέχνιδος. Ο θεατής αντιλαμβάνεται πόσο καθοριστική ήταν η παιδική της ηλικία και η ενδοοικογενειακή βία που έζησε. Μεγαλώνοντας έθαψε τις δυσάρεστες αναμνήσεις, όμως τα βιώματα δεν θάβονται όσο και να προσπαθεί ο άνθρωπος, γιατί στο πρώτο σοβαρό ερέθισμα, οι αναμνήσεις επανέρχονται. Τα συχνά χειρουργεία στα μάτια και οι αλλεπάλληλες εκτρώσεις, αφού έμενε πάντοτε έγκυος στην πιο ακατάλληλη στιγμή, την είχαν κλονίσει και σωματικά και ψυχικά. Με τις αυτοκτονίες των ερωτικών της συντρόφων κατέρρευσε και προσπάθησε και η ίδια αρκετές φορές να αυτοκτονήσει. Επειδή ήταν καθολική αισθανόταν απαίσια κάθε φορά που έκανε έκτρωση και επισκεπτόταν την εκκλησία για να το εξομολογηθεί. Αναζήτησε την ειρήνη στο βουδισμό και απαντήσεις για τους ανθρώπους στον Φρόιντ. 

Παρακολουθώντας τη ζωή τριών γυναικών της Τίνα Τέρνερ, της Έντιτ Πιαφ και της Δαλιδά, διαπίστωσα ότι παρόλο την επιτυχημένη πορεία τους, η ζωή τους καθορίστηκε απο τα βιώματα της παιδικής ηλικίας, που περιλάμβαναν βία και σκληρότητα και από την αναζήτηση της πραγματικής αγάπης που σαν ώριμες γυναίκες στερήθηκαν. Η Δαλιδά είχε συντρόφους, αλλά τελικά με κανέναν απο αυτούς δεν κατάφερε, ούτε να δημιουργήσει οικογένεια, ούτε να απολαύσει τη σταθερότητα που αναζητούσε στην προσωπική της ζωή.

Τελικά είτε είσαι διάσημη τραγουδίστρια, είτε το άσημο κορίτσι της βιοπάλης, το πιο δύσκολο πράγμα είναι η εύρεση της αληθινής συντροφικής αγάπης..

Μερικές φορές χάνω την έμφυτη αισιοδοξία μου και μερικές φορές φιλοσοφώ για τη ζωή και τους ανθρώπους. 

© Αγγελική Γ. Πιτσόλη 

Γυναίκα, Αριστούχος Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών  

Επιστήμονας Επικοινωνίας, Ιδιωτικής Ασφάλισης και Πολιτισμού

6 Ιανουαρίου 2025